data-nosnippet>
Bosna i Hercegovina je tokom 2025. godine zabilježila negativan trend u usklađivanju vizne politike s Evropskom unijom, navodi se u finalnoj verziji Izvještaja Evropske komisije o usklađenosti viznih režima država zapadnog Balkana i EU, koji je objavljen danas.
Prema ovom, osmom po redu izvještaju, koji je zajednički dokument Evropske komisije, Evropskog parlamenta i Vijeća Evropske unije, BiH je jedina zemlja u regiji koja je u posmatranom periodu nazadovala.
Više neusklađenosti nego prošle godine
U Izvještaju se navodi da je Bosna i Hercegovina zadržala 72 stalna bezvizna sporazuma, ali je broj sezonskih bezviznih izuzeća povećala sa jednog na tri.
„Kao rezultat toga, broj neusklađenosti između vizne politike Bosne i Hercegovine i vizne politike Evropske unije povećan je sa osam u 2024. godini na deset u 2025. godini“, stoji u dokumentu.
Ovakav potez Brisel ocjenjuje kao korak unazad u odnosu na raniji napredak koji je BiH ostvarila u ovoj oblasti.
Region ide naprijed, BiH izuzetak
Za razliku od BiH, Srbija, Albanija, Kosovo i Crna Gora u proteklom periodu su pooštrile svoj vizni režim. Posebno se ističe Crna Gora, iako se navodi da prvi rezultati tih mjera još uvijek nisu u potpunosti ohrabrujući.
Sjeverna Makedonija je jedina zemlja u regionu koja je, prema ocjeni Evropske komisije, gotovo u potpunosti uskladila svoju viznu politiku s EU, uz samo jednu preostalu razliku.
Migracije i sigurnosni rizici
U Izvještaju se posebno upozorava da je tokom 2024. i 2025. godine duga i porozna granica između BiH i Hrvatske postala jedan od glavnih ulaza za neregularne migrante koji preko zapadnog Balkana pokušavaju ući u Evropsku uniju.
Evropska komisija naglašava da zemlje koje imaju bezvizni režim s EU moraju hitno:
dodatno uskladiti liste zemalja čijim državljanima nije potrebna viza,
ukinuti prakse poput sezonskog bezviznog režima,
prestati omogućavati bezvizni ulazak na osnovu viza ili boravišnih dozvola trećih zemalja,
uvesti sistematsko prikupljanje biometrijskih podataka (otisci prstiju i digitalne fotografije).
Readmisija i Frontex: napredak uz ozbiljne probleme
Iako se u Izvještaju bilježi konačno pokretanje angažmana Frontexa u BiH, navodi se da Sarajevo i u tom procesu pravi „nepotrebne i do sada nezabilježene probleme“.
Posebno se ističe da u oblasti readmisije nema većih zastoja u regionu – osim u Bosni i Hercegovini, gdje su zabilježena „nepotrebna proceduralna odlaganja“. Sličan, ali manji problem uočen je i na Kosovu.
Falsifikovani dokumenti i organizirani kriminal
Evropska komisija upozorava i na ozbiljne sigurnosne prijetnje povezane s organiziranim kriminalom:
„U Bosni i Hercegovini i Srbiji zabilježeno je djelovanje organiziranih kriminalnih grupa uključenih u proizvodnju i distribuciju falsificiranih identifikacionih dokumenata, uključujući pasoše i vozačke dozvole država članica EU.“
Za Srbiju se posebno navodi da su neki krivotvoreni elektronski pasoši dovoljno sofisticirani da zaobiđu savremene sisteme provjere, dok su kriminalne mreže u dvije zemlje međusobno povezane.
Gruzija pod posebnim povećalom
Izvještaj se dotiče i situacije izvan zapadnog Balkana. Posebno alarmantnom ocijenjena je situacija u Gruziji, gdje se nalazi oko 160.000 ruskih državljana koji tvrde da su izbjegli mobilizaciju i traže azil u EU.
Brisel, međutim, u takve tvrdnje izražava ozbiljnu sumnju, naročito u kontekstu sve lošijih odnosa s vlastima u Tbilisiju. U tom svjetlu treba posmatrati i današnju odluku EU da uvede vize nosiocima diplomatskih i službenih pasoša Gruzije.
Šta EU konkretno traži od BiH
Na kraju Izvještaja, Evropska komisija iznosi jasne preporuke Bosni i Hercegovini:
hitno dodatno usklađivanje vizne politike, posebno prema državama koje predstavljaju migracijski i sigurnosni rizik,
pooštravanje kontrole izdavanja viza za državljane visokorizičnih zemalja,
jačanje kapaciteta Granične policije i borbe protiv nezakonitih prelazaka granice,
intenzivniju i konkretniju primjenu Statusnog sporazuma s Frontexom,
unapređenje provjera autentičnosti pasoša i uvođenje sistema API/PNR za razmjenu podataka o putnicima.
Koje vize Brisel očekuje da BiH uvede
Iako se u Izvještaju ne navode eksplicitno države, već je ranije poznato da Evropska unija od BiH očekuje uvođenje viznog režima za:
Kinu
Rusiju
Tursku
Azerbejdžan
Katar
Kuvajt
te ukidanje sezonskog bezviznog režima sa Saudijskom Arabijom.
Zvanično Sarajevo je već ukinulo bezvizne aranžmane s Bahreinom i Omanom, ali prema ocjeni Brisela to nije dovoljno. Preostalih šest plus jedan bezvizni aranžman i dalje se smatraju neusklađenim s politikom Evropske unije.
